Op 13 juni 2019 komen de netwerken Makelpunten en Vastgoedsturing bij elkaar rondom het thema Activistisch vastgoed. We zijn hiervoor te gast bij de gemeente Nijmegen, die in beide netwerken vertegenwoordigd zit.

Optimale benutting

In de Utrechtse wijk Overvecht staan enkele onderwijslocaties leeg in verband met nieuwbouw. Onderwijs heeft de lokalen niet meer nodig, andere beleidsdiensten evenmin. Binnen enkele jaren zullen ze worden gesloopt voor een andere functie, maar wat te doen met de lokalen tot die tijd? 

Dit is voor het Makelpunt Utrecht de dagelijkse opgave, vertelt Matthieu Schwitzner: de zorg voor een optimale benutting van het gemeentelijk vastgoed en zo mogelijk te benutten voor initiatieven. Een belangrijk instrument is de website, waar vraag en aanbod elkaar kunnen vinden. Het aanbod komt al lang niet meer alleen van de gemeente. Ook veel maatschappelijke en commerciële organisaties bieden via dit platform 'overtollige' ruimte aan. Deze website vangt het merendeel van de vragen af, zonder dat verdere tussenkomst van het Makelpunt nodig is. 

Zicht op de vraag

Er zijn echter ook situaties die niet via de website kunnen worden afgehandeld: vragers die hele specifieke eisen hebben en geen geschikte ruimte kunnen vinden of panden met bijzondere eisen waardoor niet gemakkelijk een geïnteresseerde gebruiker kan worden gevonden. In dat geval moet het Makelpunt aan de slag. De lijst met bijzondere vragen bedraagt enkele tientallen zoekvragen. Wat opvalt in deze lijst: veel ouderenzorginitiatieven zoeken plekken, veel ateliers/broedplaatsen en verder veel vraag naar kleine flexibele ruimtes. 

Voor de betreffende onderwijslocaties blijkt veel interesse: onder andere een woningcorporatie wil de lokalen gebruiken voor een wijkpunt, de lokalen kunnen worden ingezet voor de huisvesting van statushouders en Jeugdwerk heeft belangstelling. Hoe kan het Makelpunt hier nu de beste keus in maken? Is het pand voor elke vraag wel geschikt? Verdient een van de geïnteresseerde de voorkeur?

Lokale afweging

Matthieu laat zien hoe dit met collega's is aangepakt. Met behulp van de ABC-scan (ontwikkelt door het Rijksvastgoedbedrijf) wordt door een werkgroep de casus besproken. In de werkgroep zitten naast iemand van het Makelpunt ook deskundigen op het gebied van vastgoed, beleid en gebiedsontwikkeling. Door samen een pand en de ruimtevragen door te lopen ontstaat een helder beeld van de kansen en risico's, op basis waarvan een keus kan worden gemaakt. De aanwezigen zien de waarde van de scan vooral in het organiseren van het brede gesprek, het formulier van de scan zelf lijkt meer toegesneden op de opgave van het Rijksvastgoedbedrijf en wat minder op de praktische vragen op lokaal niveau. 

Houvast in de spelregels

Verder zoekt het Makelpunt naar meer houvast in de vastgoedspelregels: gedurende welke periode kan een beleidsdienst zich melden voor een pand? Hoeveel kan er in een tijdelijk pand worden geïnvesteerd? Hoe wordt dit doorberekend? Welke eisen moeten er aan onderhoud of veiligheid worden gesteld? Wat hierbij helpt is de indeling van de vastgoedportefeuille in deelportefeuilles (bijvoorbeeld Huisvesting eigen personeel – Beleidsvastgoed – Ontwikkelingsvastgoed – Verkooplijst) en het expliciet maken van de vastgoedspelregels voor deze deelportefeuilles.

Dat laastste is een belangrijke oogst van het samenbrengen van de netwerken Makelpunten en Vastgoedsturing. Op een schets wordt deze indeling verkend. Het netwerk Makelpunten gaat dit overzicht verwerken in een afwegingskader dat zal worden gepresenteerd op de Jaarbijeenkomst. 

Nijmeegse aanpak

Afsluitend schetst onze gastheer Frank Faassen de aanpak van gemeente Nijmegen door middel van de '8 van TAG'. Hij schetst hoe deze spelregels helpen bij het kiezen van initiatieven, maar dat het nog wel lastig is om het vastgoedbelang (beheerseisen, betaalbaarheid) op tafel te houden: de druk vanuit initiatieven en beleidsdiensten is groot om initiatieven mogelijk te maken, terwijl de vastgoedconsequenties verder gaan dan de vastgoedafdeling waar kan of wil maken. Wellicht zit de vastgoedafdeling onvoldoende stevig aan tafel?

Het gesprek tussen de twee netwerken laat goed zien hoe zeer je elkaar nodig hebt om tot het beste resultaat te komen.